We krijgen nu en dan de vraag of korstmossen, die je vaak ziet op boomstammen en takken, schade kunnen aanrichten. Wel, ik kan je meteen gerust stellen. Korstmossen en ook gewone mossen zijn compleet onschadelijk. Als je ze even van dichterbij bekijkt zal je trouwens zien dat ze heel fascinerend en fotogeniek zijn!
Wat zijn kortsmossen?
Alhoewel korstmossen botanisch gezien geen planten zijn maar een symbiose van een schimmel en een alg, kunnen ze absoluut geen kwaad voor de plant waar ze op voorkomen. Ze bestrijden met allerlei middelen is dus zeker niet nodig, integendeel. En dat is ook zo bij gewoon mos. Bepaalde soorten staan zelfs op de Rode Lijst en zijn met uitsterven bedreigd. We kunnen ze dus maar beter goed beschermen.
Korstmossen mag je niet verwarren met mos. Ze leven vaak samen in het bos maar mos is een groene sporenplant met stengeltjes en blaadjes terwijl korstmossen dus geen planten zijn en in verschillende kleuren voorkomen. Mos groeit in dikke matten en hecht zich vast aan de ondergrond met rizoïden. Deze wortelachtige structuren gebruikt de plant niet om voedingsstoffen op te nemen. Ze houden van een hoge luchtvochtigheid en floreren het best op vochtige en schaduwrijke plaatsen. Net zoals korstmossen zijn ze een belangrijke schakel in het ecosysteem.
In onze streken komen ruim 700 soorten voor maar wereldwijd tot wel 25.000 verschillende vormen. De laatste jaren verandert er veel in de wereld van de korstmossen. Bepaalde verdwijnen terwijl nieuwe soorten worden ontdekt. Het zijn één van de langst levende organismen op aarde en kunnen een leeftijd bereiken van honderden tot wel duizenden jaren. Het zijn dus kleine levende wezentjes die elk een eigen verhaal te vertellen hebben en die we daarom heel hard moeten koesteren en bewonderen! Het al dan niet voorkomen hangt vaak samen met de luchtkwaliteit. Het zijn indicatoren voor luchtverontreiniging want in de meeste gevallen groeien ze enkel op plaatsen waar de lucht niet vervuild is, maar er zijn ook uitzonderingen.
Ze groeien heel langzaam en komen meestal voor op bomen maar ook op tegels, muren en dakpannen. De ondergrond gebruiken ze enkel als habitat. Elke soort heeft zo zijn eigen voorkeur. Het zijn geen parasieten en nemen dus geen voedingsstoffen weg van de plant waarop ze voorkomen. Ze dringen niet binnen in de boom maar leven enkel oppervlakkig. Hun voedingsstoffen halen ze uit de algen waarmee ze samen leven maar op een dusdanige manier dat de algen dit overleven. Ook de schors zal niet lijden onder de bedekking van korstmos. Op één boom kunnen we tegelijkertijd verschillende soorten aantreffen. Op plaatsen waar het meestal nat is groeien korstmossen die reageren op vocht, de groene varianten. Op droge plaatsen groeien dan weer specifieke soorten die niet tegen vocht kunnen. Ze komen zowel op levende bomen voor als op dood hout.
Korstmossen zorgen voor diversiteit
Deze oeroude vormen hebben hun belang in een groter geheel en hebben gevolgen voor al het andere leven op aarde want alles hangt samen. Mossen en korstmossen herbergen tal van kleine insecten die het mosdek gebruiken als schuilplaats en nestelplaats. En zoals we allemaal weten zijn insecten onmisbaar voor het voortbestaan van planten, vogels, tal van andere dieren en uiteindelijk ook voor de mens.
In Noordelijke gebieden worden deze organismen ook gegeten door rendieren en zelfs muskusossen lusten ze graag. In de winter is het vaak het enige voedsel dat hen nog rest. Toch ongelooflijk dat zo een kolossen hierop kunnen overleven en dat op plaatsen waar het barkoud is. Met hun hoeven schrapen ze de sneeuw weg en eten ze de korstmossen en het nog resterende struikgewas. In Lapland is korstmos het hoofdvoedsel van het rendier. De grijsgroene variant waarvan de vertakkingen op een hertengewei lijken heeft zelfs de naam rendiermos gekregen. Een soort die vaak wordt gebruikt in bloemstukken en daardoor vrij bekend is.
Auteur: Inge
Redactie Tuinadvies
Uit Tuinadvies.be: https://www.tuinadvies.be/artikels/zijn_korstmossen_schadelijk